Piet Buddingh'

Saturday, March 01, 2008

Het Nederlands imperialisme en kolonialisme in het moderne Indonesische kinder- en jeugdboek 4

11. Titelbeschrijving
"Pekerjaan ayah" = 'Beroepen van vader'; is geschreven door Ibu Esthy m.w. met illustraties van Djoni Andrean. Het boekje is geschikt voor kinderen in klas 1/2 van de lagewre school en uitgegeven door Mandira- Semarang. Het betreft de 2e druk van 1988 en kost Rp.650,-.

Inhoudsbeschrijving
Precies als bij het vorige boekje komen beroepen aan de orde, maar nu van de vader: boer, groenteman, chauffeur, dokter, piloot, ingenieur, machinist, kapper, kunstschilder.

Illustraties
Bij elke korte schets staat weer een tekening met het beroep. Het omslag toont vader in de diverse beroepen.

Commentaar
Dit boekje beoogt identificatie- mogelijkheden via de vader- figuur. De tendens is identiek aan het boekje 'Beroepen van moeder'.
Beide boekjes zijn niet kritisch naar de samenleving toe. Ze doen wat conformistisch aan.

12. Titelbeschrijving
"Ladang Paman"= 'De (niet- bevloeide, B.) tuinen van Oom'; de tekst is van Beptha; de illustraties van dit prentenboek zijn van A.Resintha. Het is bestemd voor de onderbouw van de lagere school en uitgegeven door Mandira- Semarang. Het betreft de 3e druk van 1986 en kost Rp. 1100,-.

Inhoudsbeschrijving
De kinderen Yudi en Ita hebben vacantie en gaan met hun moeder per trein naar de dessa om hun oom en tante te bezoeken. Oom heeft tuinen voor de tuinbouw: tomaten, ketella, kacang, wortels, papaya. De kinderen helpen ook; 'smiddags blijven ze in een pondokje op de tuin eten. 'sAvonds gaan ze met een rijke oogst aan vruchten en groenten naar huis, waar moeder en tante hen opwachten.

Illustraties
De platen in het prentenboek zijn helder, vrolijk en duidelijk. De vruchten en groenten zijn herkenbaar en in hun eigen kleuren afgebeeld. Aan het slot 'danken wij de Heer voor Zijn gaven, waarvan wij mogen genieten'.

Commentaar
Het boek komt tegemoet aan de behoefte van het stadskind aan informatie over het plattelandsleven. De uitgave sluit aan op aanschouwelijkheidsonderwijs, zaakonderwijs, hoewel het stadskind slechts indirect kennis maakt met het werk van 'Oom'.
Het gezin bestaat weer uit een jongen en een meisje.


13. Titelbeschrijving
"Musim hujan"= 'De natte moesson'; de tekst is van Opini en de illustraties van dit prentenboek maakte Keo. De uitgever is Mandira- Semarang; het betreft de 1e druk van 1989 en kost Rp. 1100,-.

Inhoudsbeschrijving
De regen is gekomen en de kinderen moeten binnen komen, omdat ze anders ziek worden. Ook vader komt doornat thuis van de akker; hij schuilde niet onder een boom vanwege het gevaar van blikseminslag.
Nu kunnen de sawahs beplant worden met padi; de dieren vinden overal voedsel en er bloeien overal bloemen. Maar door het kappen van de bossen kunnen verwoestende banjirs ontstaan.
Ook mogen de mensen geen afval in de rivier gooien.
Moeder en Tini maken de goten schoon om malaria te voorkomen. En Pak Lurah (= dorpshoofd) en de andere mensen planten bomen om daardoor banjirs te voorkomen.

Illustraties
De heldere platen geven het kind een goede indruk van de natte moesson en haar gevaren: ziekte, banjirs, verwoestingen.

Commentaar
Ook dit boek past in het wereldorienterend onderwijs, nu in het geheel van de klimaatsinvloeden op milieu en leefomstandigheden in Indonesie. Evenals de hierna te beschrijven uitgave over de droge moesson past zorg voor het milieu in een toekomstgerichte pedagogie op basis van de beginselen van de Pancasila, die een open ideologie wil zijn.
Toch komt hier een paradoxale mentaliteit aan de oppervlakte: de staatsinrichting is sterk patriarchaal- feodaal en militair bepaald, een structuur die nog versterkt wordt door een technologisch zich ontwikkelende industrialisatie. Maar een kritisch- opbouwende mentaliteit, juist in verband met vraagstukken als milieu- verontreiniging, bodem- erosie als gevolg van industrialisatie en hout- export, vraagt om een open, democratische samenleving.


14. Titelbeschrijving
"Musim Kemarau"= 'Droge moesson'; de tekst is van Opini en de illustraties maakte Keo. De uitgever is Mandiri- Semarang; het betreft de 1e druk en kost Rp. 1100,-.

Inhoudsbeschrijving
In de droge moesson ontdekt Dodo, dat de zon brandt en het uitblijven van de regen geen verkoeling brengt. Water moet opgepompt worden; in de velden sterven de bomen, het vee vindt bijna geen water, de sawahs hebben water nodig en in de dorpen dreigen branden. Daarom bidt Dodo thuis om regen.

Illustraties
De prenten ondersteunen de tekst. Vader legt aan Dodo de gevaren van de droogte uit. Iedereen is opgelucht, als de regen weer komt.

Commentaar
Dit prentenboek moet het lagere school- kind bewust maken van de onmisbaarheid van schone regen, helder water voor mens, dier en plant.
De gedachte uit de koloniale tijd, dat de bodem van de Archipel zo vruchtbaar is, dat de mensen er onbekommerd, paradijselijk kunnen leven, is in de moderne tijd achterhaald. Maar ook vroeger waren er situaties, waarbij in de vlakte dessabewoners diepe kuilen groeven om het grondwater te bereiken, dat allesbehalve helder was.
Nemen we in ogenschouw de gezondheidszorg en de gemiddelde levensverwachting in Indonesie, tussen 55 en 60 jaar en dat is de laagste in de regio van Zuid- Oost- Azie, dan blijkt, dat het moderne Indonesie voor gigantische problemen staat. De lage gemiddelde levensverwachting wordt o.a. veroorzaakt door de hoge zuigelingen- en kindersterfte.


15. Titelbeschrijving
"Kebersihan lingkungan"= 'Een schoon milieu'; een prentenboek met de teksten van Opini en illustraties van Djoni A. De uitgever is Mandiri- Semarang; het betreft de 4e druk van 1989 en kost Rp. 1100,-.

Inhoudsbeschrijving
Pak Ali veegt elke morgen de straat; dan blijven de vliegen weg. Hij haalt het huisvuil op en iedereen is hem dankbaar. Hij maakt de afvoergoten schoon en dan verdwijnt de malariamug. De reinigingsdienst spuit overal met bestrijdingsmiddelen. Overal bloeien bloemen.
Het echte loon van Pak Ali is een gezond milieu voor ons.

Illustraties
De platen ondersteunen de tekst; het omslag is helder.

Commentaar
Het prentenboek prent het jonge kind in, dat onze gezondheid nauw samenhangt met de hygiene in onze woonomgeving en in het milieu; een belangrijk gegeven.
Wie zich in het moderne Jakarta- centrum, het vroegere Menteng, de betonnen vuilnisbakken herinnert en hoe deze afvalpunten met open vrachtwgens worden leeggehaald, is overtuigd van de noodzaak, dat de vuilnisophaal kritisch bekeken wordt. De bestaande praktijk is weinig hygienisch. Het prentenboek geeft een optimistisch beeld van de stadsreiniging.
Daar staat tegenover, dat de megastad Jakarta wel zijn geheel eigen problemen heeft, zoals de slum- vorming. (En laten we wel wezen, Nederland wordt onleefbaar door de stank van de overbemesting.)