Piet Buddingh'

Wednesday, November 26, 2008

Het nederlands Imperialisme en kolonialisme in het Indonesische jeugdboek 8 met aanvullende noten vanaf het eerste essay

28. Titelbeschrijving
"Kerukunan beragama"= 'Harmonie in geloven' is een prentenboek van de 5 voornaamste godsdiensten in Indonesie. De tekst is van Esthy m.w., de platen van Carmen Prasoojo; bestemd voor de lagere schoolleeftijd. De uitgever is Mandira- Semarang en het betreft de 3e druk van1989. De prijs is Rp.1100,-.

Inhoudsbeschrijving
De moslims komen samen in de moskee. Er is een grote trom en een plaats om je te reinigen.
De christelijke gemeente gaat naar de kerk; christenen/ protestanten en katholieken. Bij de kerk is een grote lonceng.
De Hindu's gaan naar hun tempel om offergaven te brengen.
Op vrijdag gaan veel moslims naar de moskee, evenals op Idul Fitri en Idul Adha.
Op zondag gaan veel christenen naar de kerk; dan luiden de klokken.
De Buddhistische gemeente brengt offers zoals bloemen, vruchten en wierookstokjes. De feestdag is de dag van de Verlichting van de Buddha.
Kerstmis is de geboortedag van Jezus Christus.
De geboortedag van de profeet Mohamed is een feestdag voor de moslims. Met Idul Fitri en Lebaran bezoeken de gezinsleden elkaar en vragen vergiffenis aan elkaar.
Wij allen eren de Heer, die groot en eeuwig is.

Illustraties
Op de platen worden belangrijke plechtigheden en activiteiten uit de genoemde godsdiensten afgebeeld. Bovendien krijgen de kinderen een goed beeld van de ambtskleding van de voorgangers. Op het omslag staan 5 vertegenwoordigers duidelijk herkenbaar naast elkaar.

Commentaar
In de multi- culturele samenleving, die Indonesie is, is godsdienstige verdraagzaamheid een belangrijk maatschappelijk gegeven. In de Pancasila wordt het geloof in God als de grondslag van de samenleving genoemd, maar er wordt geen onderscheid gemaakt in ware en valse godsdiensten; alle zijn gelijkwaardig.
Het besproken prentenboek straalt deze tolerantie eveneens uit, tot in de woordkeus en een identieke beschrijving van gebruiken en gebouwen. Deze tolerantie, verwoord in de Pancasila, is een indrukwekkende Indonesische prestatie. Het prentenboek zou heel geschikt zijn voor intercultureel onderwijs in Nederland. Opmerkelijk is wel, dat de natuurgodsdiensten met hun miljoenen aanhangers niet genoemd worden. Misschien toch een vorm van arrogante miskenning.

Aanduiding van de thematiek
Gedragsthema's, : 3.7. godsdienst en tolerantie, karaktervorming

Noten bij IV. Beschrijving van en Commentaren op de kinder- en jeugdboeken

Bij 5 t/m 7:
1. Dr.J.A.A. van Doorn : "Het Nederlands- Indonesisch conflict". Ontsporing
W.J. Hendrix van geweld; Amsterdam- 1985 pag. 190 e.v.v.
2. Mohtar Lubis : "Het land onder de regenboog", Alphen a/d Rijn- 1979,
blz. 154
2a.Anthony J.S. Reid : "Indonesian National Revolution", 1945- 1950.
Australie- 1974, blz 49 e.v.v.
3. Voor de heldenfiguren zoals Kartini en Ki Hajar Dewantara heb ik geraadpleegd het "Album 90 Pahlawan Nasional", geschreven door een auteursgroep en met illustraties van Stev Kamajaya. Jakarta- 1989, 4e druk.

Bij 20 :
1a. "Encyclopedie voor Nederlands- Indie"- III; Brill- 1919, onder het lemma Padri- oorlog
b. idem onder het lemma: Wahhabieten
2. In "De Indische Gids", jrg. 9 deel II van 1887 (blz. 1895 e,v,v,) in een besprekingvan "Een
Ketjoe- geschiedenis 'van de auteur dr. J. Groneman. Zie ook : G.P.F.Buddingh": "Aan het
volk (..) dat dieper (..) zich bukt onder den druk onzer overheersing(..)", aanwezig in de VU-
bibliotheek te A'dam. ( scriptie- bank).

Bij 21 :
1. Paul van 't Veer :"De Atjeh- oorlog", A'dam- 1969
2. M.H. Szekely- Lulofs :"Tjoet Nja Dien", een biografie, A'dam- 1948

Bij 22 a en b
1. Dr. J. Groneman :"Indische Schetsen", 2 delen- 1875, pag. 8
2. E. du Perron :"Land van herkomst", Verzameld Werk III, A'dam- 1954
Daarin "Dubbelportret van Arthur Hille"
3.Paul van 't Veer :"De Atjeh- oorlog", A'dam- 1969 pag. 311. Verliescijfers:
aan Nederlandse zijde gesneuveld: 1216
na verwondingen : 793
totaal 2009
gewond : 13011
overleden na ziekte : 10.000 (ong.)

Aan Atjehse zijde gesneuveld: : 60. a 70.000
overleden dwangarbeiders : 25.000
Totaal aan beide zijden geschat : 100.000
Geschatte totale bevolking van Aceh omstreeks 1890 : 500.000
4. H.C.Zentgraaff :"Atjeh", Batavia- z.j. Met talrijke foto's. Armand schrijft, dat Cut Meutia vanaf haar jonge jaren getuige is geweest van de talrijke doodgeschoten Acehers in de dorpen. Zentgraaff toont van uiteenlopende situaties de foto's. De beeldvorming van de onderdrukker en de onderdrukte krijgt hier een visuele aanvulling.
Zentgraaff geeft een uitvoerige beschrijving van de verdere levensloop van de zoon van Cut Meutia: T. Rajah Sabi. (blz. 145 e.v.v., met foto's tegenover blz. 157)

Bij 23 :
1a. Willy Derby :"Hallo! Bandung!", code W.D. 24, z.j. Nederlands
Theater Instituut- A'dam
1b.Ismail Marzubi :"Hallo,Hallo Bandung", in "Kidung Cerita", Gunung
Mulia- Jakarta, 3e druk- 1988
2a.J.Zwaan :"Nederlands Indie", deel 3. De Bataafse Leeuw, 1985
2b.Schrijversprentenboek :"In Indie geweest", nr.30, A'dam- 1990
3a.dr.J.A.A. van Doorn :"Het Nederlands- Indonesisch conflict", pag. 83 e.v.
W.J.Hendrix
3bA.H.Nasution :"Fundamentals of Guerilla Warfare", Pall Mall Press-
Londen, 1965
3c.Een informatief artikel over de 'Bersiap' in Bandung is:
Mary C. van Delden:"Bersiap in Bandung: een onderzoek naar geweld in de periode van
17 augustus 1945- 24 maart 1946". In 'Jambatan', ts. voor de geschiedenis
van Indonesie, jrg. 7 nr. 3- 1989, pag. 129- 147. Red.- adres: Reyer Anslostraat 5a/ 1054 KT A'dam. In noot 33 wordt het aantal vermoorde Nederlanders' Ambonezen en aan Nederland loyale Indonesiers op rond 1000 geschat. In tegenstelling met de strijd in Surabaya heeft in Bandung de positie van de Ghurka's niet gewankeld.
4a. Dr. L. de Jong:"Het koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog", dl. 1- 2e helft, blz. 894 evv, blz. 1095 evv.
4b. A.H.Nasution :"Fundamentals of Guerilla Warfare", blz. 41 evv. Nasution schrijft, dat vanuit strategisch oogpunt de guerilla niet in staat is de vijand te verslaan. Nasution was commandant van de Republikeinse divisie in Bandung en werd in augustus 1946 commandant van de Siliwangi- divisie. Hij is Sumatraan. (geb. in 1918).

Bij 25:
1. dr. W.F. Hermans :"De raadselachtige Multatuli", A'dam- 1987- 2e druk
2.A.H.Nasution :"Fundamentals of Guerilla- Warfare". De generaal zinspeelt
eveneens op spanningen tussen de politici en de militairen, de guerilla, die oa. veroorzaakt werden door de beperkte mogelijkheden van de guerilla. Zie: pag. 16. Maar ook hij zelf uit wantrouwen tegenover de politieke leiding, zie oa. pag. 65: "We surrender too soon politically.."
Over de relatie tussen guerilla en politieke leiding zie vooral: pag. 93 evv. Daar komt ook de belangrijke positie van Sudirman ter sprake.

Bij 26:
1. Catalogus bij :"Seni Kraton Indonesia"= Kunst uit de kratons in Indonesie. Museum Nasional- 1990, Jakarta. De tentoonstelling ging daarna uitsluitend naar New- York. Wij bezochten de tentoonstelling tijdens ons verblijf aan de U.I.