Piet Buddingh'

Saturday, October 30, 2010

Grote tijdlijnen en persoonlijke momenten.

Eenmaal in de week ga ik naar de senioren- fitness: rekken/ strekken en roeien lijkt me met mate goed voor de ouder wordende lichamelijke conditie. Daar zijn dan meestal zo'n 10 mensen aanwezig, op een enkele uitzondering na allemaal 70+.
Tijdens zo'n bijeenkomst vertelde een van de deelnemers, dat hij naar de tentoonstelling over Alexander de Grote was geweest in Amsterdam. Dat was wel interessant, hoewel de verteller duidelijk maakte,dat hij niet kon geloven, dat de Grieken o.l.v. Alexander al die immense afstanden lopend hadden afgelegd, als je je alleen al een voorstelling probeert te maken van de logistieke problemen. Ik moet toegeven, dat het op het eerste gezicht ook onbegrijpelijk is. Maar al enkele jaren geleden heb ik de biografie over Alexander de Grote gekocht van de auteur Robin Lane Fox. De plattelandsbevolking, en met name de boerenbevolking, mocht vaak voor de problemen van het leger opdraaien.
Bij het gesprek, dat zich ontwikkelde, vertelde ik zelf over de buitengewoon doeltreffende exercitie van Alexanders troepen, waardoor zij in staat waren grote veldslagen met als tegenstanders de gevaarlijke Perzische strijdwagens met hun onheilspellende zeisen onder Darius te winnen. Natuurlijk kwam ook de Perzische prinses Roxane ter sprake en niet te vergeten de massale ontmoeting, gearrangeerd door Alexander, van Griekse soldaten en Perzische meisjes/ vrouwen in het centrum van Persepolis, waar collectief gecopuleerd werd; ook als het over een mythe gaat, illustreert deze, dat het door Alexander in gang gezette Hellenisme vanaf het begin leefde! Het keerpunt van de veroveringen was de veldslag tegen het olifantenleger van de Indische maharadja, waarbij de Grieken niet de berijders van de olifanten aanvielen, maar de olifanten zelf met hun pijlen belaagden. Deze dieren, volslagen panisch en dol geworden, veroorzaakten een totale chaos aan de zijde van de maharadja: de overwinning van Alexander was compleet. Maar zij markeerde tevens het einde van de veldtocht naar het oosten door de weigering van de troepen nog verder te gaan. De meedogenloosheid van Alexander blijkt uit zijn besluit om als straf de terugtocht te aanvaarden, maar wel door de woestijn van Zuid- Perzie, en dat terwijl hij zoveel te danken had aan zijn soldaten. Wel denk ik, dat de legerleiding door had, dat Alexander nooit zou zijn gestopt en terug gegaan, maar altijd maar verder oostwaarts zou zijn getrokken achter de wijkende horizon aan.
Toen stokte het gesprek.
Maar natuurlijk is het vervolg ook van groot belang. Na de dood van Alexander op 33- jarige leeftijd valt het uitzonderlijke rijk uiteen in drie delen; het meest westelijke rijk kwam onder de Seleuciden en omvatte o.m. het deel, dat nu Libanon en Israel heet.
De Seleuciden waren overtuigde, maar ook arrogante Hellenisten en naarmate de weerstand tegen de groeiende invloed van het Hellenisme groeide, met name onder de Joden in Juda, wilden de Seleuciden dit verzet breken en plaatsten met militaire overmacht een groot beeld van Zeus in de tempel in Jeruzalem. Die daad deed de vlam in de pan slaan: een grote opstand onder de Maccabeeen verdreef de Seleuciden uit het Joodse gebied en na vier jaar werd Israel een zelfstandige staat onder de Maccabeeen. Na vier jaren van strijd konden de strijders en hun gezinnen uit de gebieden waarheen ze gevlucht waren, terug keren naar hun oude woongebieden. Maar daar ze al die jaren in grote afzondering geleefd hadden, waren de haren van de kinderen niet geknipt en droegen ze, jongens en meisjes, lange haren tot op hun schouders; grote ragebollen doemden op.
En nu kom ik aan de persoonlijke momenten.
Ook als het vethaal over de haarbossen van de Maccabeeen en hun kinderen een legende is, is het wel bij goede Joden tot op de dag van vandaag gewoonte gebleven om de eerste vier jaren na de geboorte van de kinderen, met name van de jongens, de haren niet te knippen als herinnering aan de strijd van de Maccabeeen tegen de Seleuciden.
Sterker: mijn tweede dochter Louise is getrouwd met een Rothschildt en heeft vier kinderen: twee meisjes en twee jongens. En ook bij het gezin van Louise en Shimon werden de haren van de jongens de eerste vier levensjaren niet geknipt. Dit ter herinnering aan de vrijheidsstrijd van de Maccabeeen.
Zo zie je maar, hoe het persoonlijke moment, ook bij mij, kan aansluiten bij de millennia omvattende geschiedenis van het Midden- Oosten. Bizonder vind ik dat.
En opnieuw moet ik denken aan de melkboer Tevje, als hij roept:"Tradisi! Tradisi!" De omstandigheden mogen veranderen, de verschijningsvormen mogen zich wijzigen naar de tijd, maar de kern :"Tradisi" blijft. Wel blijft voor mij een open vraag, in hoeverre de traditie als kracht voor de identiteit toch niet ook in de veranderende wereld- nu een belemmering kan worden voor de eigentijdse ontwikkeling van de relaties naar de niet- Joodse volkkeren.