Piet Buddingh'

Monday, October 31, 2011

"Bomen langs het tuinpad..."

Het beroemde lied over 'mijn dorp..', door allerlei zangers vanuit het frans vertaald, ijzersterk ten gehore gebracht, resoneert krachtig, m.i. vooral bij oudere luisteraars; die hebben inderdaad de bijna negentiende eeuwse samenleving met de daarbij behorende uiterlijke verschijningsvormen, zoals de ratelende wagens, c.q. karren over de 'kinderhoofdjes' in de toenmalige daarmee geplaveide straten, nog gekend. Zelfs acht ik het niet uitgesloten, dat, zeker ook in de agrarische regio ten zuiden van Waalwijk, de hondenkar en de trekhond onder handkarren nog bekend waren. Zelf herinner ik me daarvan nog, dat ik me afvroeg waar die ronde stenen vandaan kwamen. Ingevoerd en afkomstig, uitgehouwen in de bergen, de rotsen van Midden- Europa. Ook realiseerde ik me, dat ze heel gevaarlijk waren voor de paarden, die met hun gladde hoefijzers, ingespannen voor hoog opgeladen hooiwagens, dreigden uit te glijden en te vallen; en dat gebeurde meer dan eens. Alle kinderen uit de buurt stonden dan te kijken ,hoe de boer en zijn helpers het paard uitspanden, waarbij een van hen op het hoofd van het dier ging zitten om het laag te houden, en het daarna weer overeind hielpen, vervolgens het paard weer voor de hooiwagen spanden om de gevaarlijke tocht door de straat voort te zetten. Maar ik heb me nooit voorgesteld, dat deze wereld van voor de eerste wereldoorlog en ten dele van voor de tweede wereldoorlog ooit voorbij zou gaan.






Maar onverwacht werd het lied heel actueel voor mij, doordat ik geconfronteerd werd met de moderne huishouding en de daarbij behorende technische outillage: afwasmachines, ijskasten, moderne keukens, fohns, betegeling van muren, om maar niet te spreken van hedendaagse communicatie- middelen, als i- pad, i-phone, twitteren, face- boook, e- mail, mobiele communicatie, moderne verwarminsinstallaties,enz. Maar wat, als er iets uitvalt? Gebruik maken van 'de reset'?Zo werd ik plotseling geconfronteerd met mijn analfabetisme tegenover de hoogst moderne, technologisch bepaalde samenleving. Maar niet alleen als eigentijdse analfabeet, maar vooral als oudere/ c.q. oude man en zijn dreigend isolement in de tijd van na 'de bomen langs het tuinpad..' Ongelooflijk hoe diep de samenleving is veranderd en waar eindigt dit proces, want ik begrijp, dat we nog maar aan 'het begin' van deze technologische revolutie staan. Jaren geleden zei mijn zuster Hanny al tegen me, dat ze tegen het plastic geld was, omdat talloze mensen in een dreigend isolement zouden geraken. Ik vond dat een onthullende en goede opmerking en dat was dan nog maar een klein stapje!






En dan spreek ik niet over de eigentijdse oorlogsvoering; ook die ontwikkeling spreekt mij zeer aan. Niet toevallig natuurlijk als dienstplichtige Indie- veteraan; vele, vele meerdaagse en gewone patrouilles gelopen met alle risico's van dien. En als ik dan bedenk, dat 'we' over een 'superieure' luchtmacht beschikten t.o.v. de republikeinse militairen, althans volgens het 'opperbevel', dan voerden we eigenlijk nog een negentiende- eeuwse oorlog met een verbeterde luchtmacht vanuit de tijd van de eerste wereldoorlog. Ook die omstanddigheden zijn totaal veranderd: als veteraan ontvang ik gratis het blad 'De Landmacht' en zie dan op de foto's militairen in een outfit, waarvan ik denk:"Als zij zo uitgerust in Afrika bv. opereren, dan moeten de mensen daar en zeker ook de kinderen wel denken, dat deze militairen van een andere planeet afkomstig zijn, dat het aliens zijn."En ook deze militaire wereld is nog volop in beweging: denk aan de 'drones',de communicatie via de satellieten, de ontwikkeling van kernwapens, de voorbereidingen op een reis naar Mars, enz.




Ik realiseerde mij heel helder, dat we anno- nu volledig ingekapseld zijn door de technologische


moderniteit, ook in de huiselijke situatie. Als ik daar ook nog aan toevoeg de wijze, waarop Anneke omgaat met mobiele telefoon, het s.m.s'en , het verzenden van e- mail berichten, het zich verdiepen in al die mogelijkheden, vrees ik als moderne analfabeet op dit gebied, dat ik zonder hulp als wereldvreemde eenling geisoleerd in de samenleving sta. Om dat isolement te doorbreken is er maar een oplossing: je verdiepen in de technologische mogelijkheden en vaardigheden van deze tijd.




Deze bewustwording van een dreigend isolement is een metafoor voor een veel omvangrijker probleem van vooral veel oude(re) mensen: het gewend raken aan, het vergroeid zijn met de eigen, directe woonomgeving, een probleem dat nog versterkt en versneld wordt door het intrekken van ouderen in ouderencentra;deze instellingen dreigen centra te worden van tachtig- en negentig- plussers met hun eigen belevingswereld, hun eigen gedachten, hun eigen gesprekken met 'collega's'. En deze centra verlaten, als men zich realiseert, dat men zich vergist heeft in het verwachtingspatroon, is psychisch een volstrekte onmogelijkheid. Weer opnieuw zelfstandig gaan wonen, is door de ontwenning uitgesloten. Hier geldt zeker een oude tegeltjeswijsheid:"Oude bomen moet (en kun) je niet meer verplanten".




Opnieuw een voorbeeld, een eigen ervaring om dit vergroeid- zijn met de eigen omgeving te illustreren: door omstandigheden waren we enkele weken elders gaan wonen. Dat viel me niet mee en dan vooral door de secundaire woonomstandigheden. Daar bedoel ik mee: een andere, steilere trap dan ik gewed was en het aangewezen zijn op een kleiner toilet, niet alleen wat betreft de ruimte:'je zit met je knieen tegen de de muur, letterlijkt een 'kammar kecil' , maar ook veel lager dan je gewend bent, echt een kinder- w.c.'tje! Vreselijk om daar dan op aangewezen te zijn!




Als grote tegenstelling met deze persoonlijke'sores', in mondiaal verband futiliteiten (ha,ha), staan de ontwikkelingen in de Arabische wereld,de Arabische lente, met alle gewelddadige aspecten van dien, zie nu vooral Syrie om van de beelden van de dode Ghadaffi maar te zwijgen. En om het opnieuw naar het persoonlijke vlak terug te brengen: ook de individuele mensen in deze revolutionaire situaties worden geconfronteerd met problemen, maar wel van een totaal andere orde. Hoe blijft een samenleving nog functioneren met de aan- en afvoer van de voornaamste levensbehoeften? En dan vaak ook nog opgesloten zitten in een ideologisch wereldbeeld, waarin geen ruimte is voor eigen denken. Wat dat aangaat, verkeer je als oudere in Europa, in Nederland, in buitengewoon stabiele, gunstige omstandigheden: weer (denk aan 1945,) nog wel, (denk aan Griekenland).